ԱՄՆ պետքարտուղարությունը իր կայքում թարմացրել է Չինաստանի հետ երկկողմ հարաբերություններին նվիրված էջը։ Ամենաակնառու փոփոխություններից մեկը երկրի պաշտոնական անվանման՝ Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության (ՉԺՀ) փոխարինումն է պարզապես Չինաստանով։
ԱՄՆ նախորդ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմը հետևողականորեն օգտագործում էր ՉԺՀ հապավումը՝ Պեկինի կառավարությունը վկայակոչելիս։ 1970-ականների սկզբին նախագահ Ռիչարդ Նիքսոնը նախաձեռնեց Պեկինի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթաց, որը հանգեցրեց նրան, որ 1979 թվականի հունվարի 1-ին ԱՄՆ-ն դադարեցրեց Թայվանում՝ Թայբեյում նստող կառավարության ճանաչումը. կղզի-պետությունը հայտնի է որպես Չինաստանի Հանրապետություն։ Այդ ժամանակից ի վեր Վաշինգտոնը դիվանագիտական հարաբերություններ է պահպանում մայրցամաքային Չինաստանի կառավարության հետ՝ միաժամանակ ունենալով ոչ պաշտոնական, բայց բարեկամական հարաբերություններ Թայվանի հետ։
«Թայբեյը պետք է հասկանա, որ [ՉԺՀ-ից Չինաստան] ձևակերպման փոփոխությունը չի նշանակում ԱՄՆ քաղաքականության փոփոխություն։ Վաշինգտոնը նախկինի պես հավատարիմ է «մեկ Չինաստան» սկզբունքին՝ պահպանելով դիվանագիտական հարաբերություններ Պեկինի հետ և ակտիվ ոչ պաշտոնական կապեր Թայբեյի հետ»,- ասել է Թայվանի Գլոբալ ինստիտուտի (Global Taiwan Institute) գործադիր տնօրեն Ռասել Սյաոն՝ «Ամերիկայի ձայնին» տված հարցազրույցում։
Նա ընդգծել է, որ 1979 թվականից ի վեր ԱՄՆ-ն ճանաչում է Չինաստանի կառավարությունը որպես Չինաստանի միակ օրինական կառավարություն, և ձևակերպումների փոփոխությունները չեն փոխում այդ փաստը։
Պեկինը Թայվանը համարում է ապստամբ նահանգ։ 1949 թվականին, Մաո Ցզեդունի գլխավորած կոմունիստական ուժերի կողմից քաղաքացիական պատերազմում կրած պարտությունից հետո, ԱՄՆ աջակցությունը վայելող ազգայնականները՝ Չան Կայշիի գլխավորությամբ, նահանջեցին կղզի։ Չանը մնաց Թայվանի փաստացի ցմահ կառավարիչը մինչև 1975 թվականը, Մաոն մայրցամաքային Չինաստանի ավտորիտար առաջնորդն էր մինչև իր մահը՝ 1976 թվականը։
Վաշինգտոնը շարունակում է զենք մատակարարել Թայբեյին՝ թողնելով բաց կղզու վրա հարձակման դեպքում հնարավոր ռազմական միջամտության հարցը։ Թայվանի հետ հարաբերությունների մասին օրենքը պարտավորեցնում է ԱՄՆ-ին օգնել Թայվանին ինքնապաշտպանության հարցում, սակայն ռազմական ուժի կիրառման վերջնական որոշումը Միացյալ Նահանգների նախագահինն է ու Կոնգրեսինը։
Անցյալ շաբաթ Պետքարտուղարությունը հեռացրեց հիշատակումն այն մասին, որ ԱՄՆ-ն չի աջակցում Թայվանի անկախությանը, բայց պահպանեց դիրքորոշումը Թայվանի նեղուցում «ստատուս քվոյի միակողմանի փոփոխությունների» դեմ։
Մեկ այլ կարևոր փոփոխություն է Չինաստանի հարցով դաշնակիցների հետ համագործակցության մասին բաժինների հեռացումը և Պեկինին ցուցաբերվող աջակցությունը մշակույթի ու շրջակա միջավայրի պահպանության ոլորտում։ Այժմ հիմնական շեշտը դրված է առևտրային հարաբերությունների վրա, ընդգծվում են Չինաստանում ամերիկյան ընկերությունների առջև ծառացած մարտահրավերները։ Փաստաթղթում նշված է, որ Չինաստանի տնտեսությունը շարունակում է մնալ «աշխարհի ամենափակ ներդրումային տիրույթներից մեկը»։
Փաստաթղթի հռետորաբանությունը նույնպես շեղվել է դեպի այնպիսի ձևակերպումներ, որոնք օգտագործում է Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը։ Նոր խմբագրության մեջ հաճախ հիշատակվում է Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցությունը (ՉԿԿ), որը մեղադրվում է ՄԱԿ-ի և այլ միջազգային կազմակերպությունների աշխատանքը «մանիպուլացնելու ու խաթարելու» փորձերի, ինչպես նաև իր անդամներին այդ կառույցներում ղեկավար և այլ պաշտոններին առաջադրելու ձգտման մեջ։
Բացի այդ, տեղեկագրի թարմացված տարբերակում Պետքարտուղարությունը մեղադրում է ՉԿԿ-ին «վնասարար կիբեռակտիվության» մեջ, որն ուղղված է ԱՄՆ կառավարության, մասնավոր հատվածի և կենսական կարևոր ենթակառուցվածքների դեմ։ Վաշինգտոնն ընդգծում է, որ ձգտում է հակազդել այդ սպառնալիքներին։
«Այս փոփոխություններն արտացոլում են Վաշինգտոնում տիրող ընդհանուր տրամադրությունը, ըստ որի՝ Չինաստանի հետ շփումների հաստատման քաղաքականությունը ձախողվել է, և անհրաժեշտ է ավելի կոշտ մոտեցում»,- «Ամերիկայի ձայնին» ասել է Ասիական հասարակության քաղաքականության ինստիտուտի (Asia Society Policy Institute) տնօրեն Ռորի Դենիելսը։
Նա նաև նշել է, որ ՉԺՀ տերմինի փոխարինումը Չինաստանով խորացնում է նարատիվը, որը խաթարում է ՉԿԿ-ի՝ որպես իշխող կուսակցության լեգիտիմությունը։
«Կարելի է ակնկալել, որ Պեկինը դա չափազանց ցավոտ կընդունի և առաջիկա շաբաթներին կանդրադառնա այդ հարցին ամենաբարձր մակարդակով»,- հավելել է Դենիելսը։
Չինասատնի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Գո Ցզյակունը խիստ դժգոհություն է հայտնել փաստաթղթում կատարված փոփոխությունների կապակցությամբ։
«[Պետքարտուղարության գործողությունները] խեղաթյուրում են փաստերը, հարձակվում Չինաստանի արտաքին քաղաքականության վրա և պարտադրում Չինաստանի ու ԱՄՆ-ի միջև ռազմավարական մրցակցության հայեցակարգ։ Մենք խստորեն դատապարտում և կտրականապես մերժում ենք նման քայլերը»,- հայտարարել է նա ճեպազրույցի ժամանակ։
Փոփոխությունները տեղի են ունեցել Չինաստանից ԱՄՆ ներկրվող բոլոր ապրանքների նկատմամբ հավելյալ 10% մաքսատուրքեր սահմանելու մասին Թրամփի հայտարարության համատեքստում։ ԱՄՆ նախագահն այդ քայլը բացատրել է ֆենտանիլի հոսքը Միացյալ Նահանգնեևր դադարեցնելու Պեկինի անկարողությամբ։ Թրամփը նաև հայտնել է նոր պատասխան մաքսատուրքեր սահմանելու մտադրության մասին բոլոր այն երկրների դեմ, որոնք սահմանափակում են ամերիկյան ապրանքների մուտքը իրենց շուկաներ։
